پیانو

 

پیانو را بارتولومئو کریستافوری در حدود سال ۱۷۰۰ میلادی در شهر پادووای ایتالیا اختراع کرد. اما اختراع جدید کریستافوری تا حدود یک دهه تقریباً ناشناخته ماند تا اینکه در سال ۱۷۱۱ یک نویسنده ایتالیایی مقاله‌ای دربارهٔ آن نوشت که بعدها به آلمانی ترجمه و به صورت گسترده منتشر شد. این مقاله شامل دیاگرام مکانیزم پیانو نیز بود و اکثر سازندگان بعدی پیانو کار خود بر اساس این مقاله شروع کردند. قبل از اختراع پیانو از سازی قدیمی‌تر به نام هارپسیکورد (Harpsichord) استفاده می‌شد. تفاوت عمده و مهمی که پیانو با سازهای مشابه قبل از خودش داشت آن بود که در سازهای مشابه قبلی، شدت صدای حاصل از فشرده شدن یک کلاویه، مستقل از شدت ضربهٔ واردشده بر کلید، مقداری ثابت بود، اما در پیانو نوازنده قادر بود با ملایم ضربه زدن به کلیدها صدایی نرم‌تر ایجاد کند، یا با ضربات محکم‌تر صدایی درشت‌تر با پیانو تولید کند. همین ویژگی باعث شد که به سرعت پیانو مورد توجه آهنگسازان قرن هجدهم میلادی قرار بگیرد. پیانوهای اولیه ظاهر و صدایی شبیه به هارپسیکورد داشتند و در واقع مخترع پیانو یک هارپسیکورد ساز بود که در تلاش برای ارتقاء مکانیزم هارپسیکورد بود تا این ساز قادر به تولید صدا با شدت های گوناگون باشد اما در نهایت با مورد توجه قرار گرفتن هارپسیکورد جدید این ارتقاء منجر به ایجاد ساز جدیدی شد که پیانو فورته نام گرفت و به مرور زمان به شکل امروزی پیانو در آمد و آنچه که ما امروزه به عنوان پیانوی مدرن می شناسیم از اواسط قرن نوزدهم ظاهر شده‌است

 

 

نام‌گذاری

نام این ساز در ابتدا گراوی چمبالو کل پیانو ا فورته بوده‌است، که از دو قسمت پیانو به معنی ملایم و فورته به معنی صدای بلند (رسا) تشکیل شده‌است و به خوبی منعکس‌کنندهٔ توانایی این ساز در تولید شدت‌های گوناگون می‌باشد . 

 

نحوهٔ صدادهی

چکش‌های پیانو به واسطهٔ مجموعه‌ای از اهرم‌های ظریف به کلیدهای پیانو متصل می‌شوند. به مجموعهٔ این اهرم‌ها و چکش‌ها عملگر یا پیانو گفته می‌شود. وظیفهٔ این مجوعه افزایش شتاب چکش‌ها در برخورد به سیم‌ها، و کنترل عکس‌العمل بازگشتی آن‌ها پس از برخورد به سیم است. معمولاً سرِ چکش‌ها توسط لایه‌ای از نمد یا الیاف مشابه طبیعی یا مصنوعی پوشانده می‌شود تا کیفیت صدای پیانو را بهبود ببخشد. کیفیت صدای پیانو متأثر از عوامل دیگری نظیر کیفیت صفحهٔ صدا و غیره نیز هست.

 

کلیدهای پیانو

۷ کلید سفید در هر اوکتاو پیانو برای ۷ نت دو، ر، می، فا، سل، لا، سی، وجود دارد. علاوه بر این کلیدهای سفید کلیدهای سیاه‌رنگی هم بین بعضی از کلیدهای سفید وجود دارد. بین کلیدهای سفیدرنگ می و فا و نیز بین کلیدهای سفیدرنگ سی و دو کلید سیاه‌رنگ وجود ندارد. هر کلید سیاه‌رنگ در پیانو در حکم نت دیز برای نت مربوط به کلید سفیدرنگ سمت چپ آن (یعنی آن کلید سیاه در سمت راست آن کلید سفید قرار دارد) و در حکم نت بمول برای نت مربوط به کلید سفیدرنگ سمت راست آن (یعنی آن کلید سیاه در سمت چپ آن کلید سفید قرار دارد) است.

 

انواع پیانو

آنچه در اصطلاح به آن پیانوی گرَند (Grand Piano) گفته می‌شود (و در ایران با نام نادرستِ «پیانو رویال» شناخته می‌شود)، غالباً بیش از دو متر طول دارد و دارای درِ بزرگی‌ست که برای هرچه بهتر شدنِ صدای پیانو، معمولاً در هنگام نواختن ساز، این در را در وضعیت نیمه‌باز توسط پایهٔ کوچکی ثابت می‌کنند. انواع اصلیِ دیگرِ پیانو با نام‌های پیانوی دیواری (upright)، پیانو الکتریک، پیانوی چهارگوش (square grand)، و پیانوی اسپینِت (spinet piano) هستند، که دو موردِ آخر امروزه منسوخ شده‌اند.

 

نحوه نواختن پیانو

پیانو توسط ضربه نوک انگشتان نواخته می‌شود. برای این کار دست را بلند کرده و سپس فرود آورده و با نوک انگشت مورد نظر ضربه می‌زنیم. مکانیسم پیانو تولید صدا می‌کند. به دلیل شکل مکانیسم پیانو یک پیانیست می‌تواند هم‌زمان تا ده نت را به صدا درآورد.

محل قرارگیری انگشتان دو دست روی کلیدهای پیانو در نواختن آن اهمیت دارد. معمولاً در آهنگ‌ها نت اول شماره دارد که انگشت شروع‌کننده در نواختن آن آهنگ را مشخص می‌کند. در این صورت شماره یک برای انگشت‌های شست دو دست است و به ترتیب سایر انگشت‌ها شماره‌های ۲ تا ۵ را خواهد داشت. شست دست راست روی چهارمین نت دوی پیانو قرار می‌گیرد. البته این مورد در مورد همه آهنگ‌ها عمومیت ندارد و برخی آهنگ‌سازان نت شروع‌کننده در آهنگشان را شماره نمی‌زنند. در این صورت پیانیست باید خودش محل قرارگیری انگشتانش روی کلیدهای پیانو را با توجه به نوع نت‌های موجود در آهنگ تشخیص دهد.

گاهی پیانیست جای دو دست‌اش را روی کلیدهای پیانو با هم عوض می‌کند و گاهی بدون نواختن کلید پیانو با انگشتان شست دو دستش از سایر انگشتها استفاده می‌کند. به صدا درآوردن نتها یا همان کلاویه‌های پیانو با شدت فشار انگشتان به زدن ضربه روی آن‌ها بستگی دارد، اگر انگشتان را آرام روی کلاویه‌ها فشار دهیم صدای آرام و پاین یا به اصطلاح صدای ضعیف از پیانو می‌شنویم و هر چقدر که قدرت انگشتانمان بر روی کلاویه‌ها شدت پیدا کند صدای بلندتری از پیانو می‌شنویم که گویی صدای باند ضبط را زیاد کرده‌ایم که به این حالت تاچینس مانس گویند. معمولاً در قطعات عاشقانه و رومانتیک شدت ضربه روی کلاویه‌ها با احساس زیاد و آرام زده و نواخته می‌شود و در جاهایی که هنگام اوج و هیجان موزیک یا قطعه‌هایی همچون راک و بلوز اجرا می‌شود شدت ضربه روی کلاویه‌ها بیشتر شده و قدرت بیشتری نسبت به قطعه‌های عاشقانه پیدا می‌کند.

ویولن

 

ویولن (به فرانسوی: violon) ساز زهی و آرشه‌ای است. این ساز کوچک‌ترین عضو سازهای زهی-آرشه‌ای است. اصالت این ساز به کشور ایتالیا بر می‌گردد.

برای نواختن روی شانهٔ چپ قرار می‌گیرد و با آرشه که در دست راست نوازنده است ،نواخته می‌شود.

کوک سیم‌های ویولن از زیر به بم به ترتیب: می (سیم اول)، لا (سیم دوم)، ر (سیم سوم)، سل (سیم چهارم).

اصوات سیم‌های مجاور نسبت به یکدیگر فاصله پنجم درست را تشکیل می‌دهند. در این وسعت صدا ویولن قادر است تمام فواصل کروماتیک و کوچک‌تر از آن را اجرا نماید. از معروفترین نوازندگان این ساز می‌توان به آنتونیو ویوالدی و نیکولو پاگانینی، آهنگساز و نوازنده معروف ایتالیایی، اشاره کرد.

 

 

تاریخچه ویولن

تاریخچه ویولن در اروپا به قرن ۹ میلادی بازمی‌گردد. بسیاری معتقدند که ویولن نمونه تکمیل شده ساز رباب است. رباب‌ سازی است که بعدها وقتی به اروپا آورده شد و تغییراتی در آن به‌وجود آمد به نام ربک در اروپا شهرت گرفت. برخی بر این باورند که ساز ویولن از کشورهای عربی آمده‌است. فرم‌های اولیه دارای سوراخی بودند که بر روی ساز قرار داشت اما بعدها این سوراخ از بدنه سازها حذف شدند و این ساز با سه سیم سرآغاز ساز ویولن تکامل یافته در سال‌های آینده شد. در اروپا از قرن ۱۶ میلادی به بعد ساز ویولن به صورت تکامل یافته دیده می‌شود.

 

سازندگان
از اولین سازندگان ویولن می‌توان به گاسپارو برتولتی ایتالیایی نام برد، که در برخی موارد وی را مخترع این ساز می‌دانند. از شاگردان مشهور گاسپارو برتولتی آندره آماتی بود که او هم بهترین سازنده ویولن در سطح جهان یعنی آنتونیو استرادیواری ایتالیایی را پرورش داد. تا کنون کسی در جهان پیدا نشده که نه تنها بتواند هنر او را تکمیل نماید بلکه قادر نبوده ویولنی بسازد که از حیث زیبایی و صوت بتواند با ویولن‌های آنتونیو استرادیواری برابری نماید.

تاکنون بیش از سه سده از اختراع اولین نمونه ویولن توسط گاسپارو برتولتی می‌گذرد و در این مدت با وجودی که کشفیات جدیدی در علوم فیزیک و شیمی نموده‌اند نه تنها نتوانسته‌اند در ساختمان ویولن تغییری بدهند بلکه از رموز کار سازندگان قدیم نیز چیزی درک نکرده‌اند.

 

بخش‌های ویولن

این ساز از ۵۸ قطعه مختلف ساخته می‌شود. وزن آن در حدود ۴۰۰ گرم می‌باشد.

ویولن از بخش‌های زیر تشکیل شده‌است:

 

آرشه:

یا کمان ترکه‌ای چوبی است که رشته‌های موی دم اسب در طول آن کشیده شده و به دو سر آن ثابت شده‌است.
جعبه طنینی (جعبه رِزونانس): جعبه‌ای است که از سه بخش صفحه روئی، صفحه زیرین و زوارهای دور تشکیل شده‌است. در این ساز گریف از جنس آبنوس (به دلیل ضریب تراکم در نتیجه استقامت بالا) خرک از جنس چوب افرا و سیم گیر از سه چوب مختلف (Boxwood, Rosewood, Ebony) می‌باشد.

دسته یا گردن:

در واقع دنباله چوب آبنوس تکیه سیم هاست که محل انگشت‌گذاری نوازنده در قسمت بالای آن قرار دارد. نوازنده ویولن قادر است در تمام طول چوب آبنوس انگشت‌گذاری کند.انتهای دسته به جعبه کوچکی (جعبه کوک) ختم می‌شود که سیم‌ها در درون آن به دور گوشی‌های کوک پیچیده می‌شوند.

خرک:

پلی‌ست بین سیم‌ها و جعبه طنینی. نقش خرک تقسیم راه سیم‌ها، نگه داشتن سیم‌ها با ارتفاع خاص برای عبور بر روی جعبه طنینی و انتقال ارتعاشات سیم‌ها به جعبه طنینی. در داخل جعبه طنینی استوانه چوبی کوچکی قرار دارد (تقریباً در زیر محلی که خرک قرار دارد)، که نقش آن انتقال ارتعاشات به صفحه زیرین ساز و مانعی در جهت عدم شکسته شدن صفحه روئی ساز از فشار سیم‌ها و خرک است.

گریف:

از آبنوس ساخته شده و در طول دسته ویولن چسبیده‌است و تا میانهٔ جعبهٔ ساز ادامه دارد. گریف بخشی است که نوازنده با انگشت خود سیم را به آن می‌چسباند و به این ترتیب طول سیم را کوتاه می‌کند و نت‌های مختلف را می‌نوازد.

سیم گیر:

از آبنوس، باکسوود یا رُزوود ساخته شده و در فاصله اندکی از خرک تا آخر تنه ویولن کشیده شده‌است. با زهی تنیده از جنس روده، نایلون، رشته‌های منعطف فلزی یا الیاف کربن ساخته می‌شود و به دکمه‌ای که در قسمت پائین جدار تعبیه شده بند می‌شود.

سیم‌ها:

سیم‌ها از جعبه کوچک سر ساز آغاز شده در طول چوب آبنوس تکیه‌گاه سیم‌ها ادامه یافته، از روی خرک عبور کرده و در سیم‌گیر مهار می‌شوند.

انواع اصلی سیم‌ها:
سیم‌های زه (Gut) فلزی (Steel) مرکب مصنوعی (Synthetic)

 

زه:
سیم زه از رشته‌های بلند شسته شده، ساییده شده و عاری از جرم، پرز و مژکهای سطحی، که با هنر خاصی در کشش بالا، در ضخامت‌های بسیار دقیق تابیده و (کار دست) ساخته می‌شد. سیم‌های زه در میزانهای کشش مختلف نیز تولید می‌شوند. این سیم‌ها ویژگی صدایی و قابلیت اجرایی ستودنی و خاص خود را دارند و با وجود فراگیر شدن نسل جدید سیم‌های مدرن (مرکب مصنوعی و تمام فلزی) طرفداران خود را دارند و در میان نوازندگان حرفه‌ای همچنان محبوب هستند.

 

شخصیت صدایی:
وصف شخصیت، جنس صدایی و پاسخ سیم‌ها به واسطه صفت‌ها و اصطلاحات توصیفی بیان می‌شود و به گونه‌ای دریافت شخصی است. با این وجود برخی خواص صدایی سیم زه عبارت اند از: صدای پر طنین، نافذ، صادق و گرم با فرکانس‌های فرعی ساده (simple overtones)، پاسخ دهی محدودتر و کشش بالاتر (نسبت به سیم‌های مرکب مصنوعی). در اجرای اصیل آثار باروک معمولاً از سیم زه (و همچنین ویولن باروک) استفاده می‌شود.

 

نقاط ضعف:
از مشکلات سیم‌های زه می‌توان به مواردی مختصر اشاره کرد:

سیم زه نو برای دست یابی به کوک ثابت، به زمان زیادی نیاز دارد.
در اثر تغییر دما یا رطوبت هوای محیط واکنش سریع دارد، که نتیجه آن نوسان دایمی در کوک ساز است.
این سیم‌ها از روده (بافت بیولوژیکی) تشکیل شده‌اند و با گذر زمان رطوبت و چربی طبیعی موجود در خود را رفته رفته از دست می‌دهد؛ که بایستی این فقدان را با روغن مخصوص سیم‌های زه جبران کرد.

فلزی:

مرکب مصنوعی:
امروزه در سیم‌های بم‌تر، روی روده سیم فلزی نازکی می‌پیچند و در سیم‌های زیرتر از مفتول فلزی تنها استفاده می‌شود.

نقش این ساز چه در ارکسترها، به صورت گروه‌نوازی و چه در ارکستر مجلسی و حتی به صورت تک‌نوازی پراهمیت است و بیشترین نقش را در ارکستر بر عهده دارند. نخستین سازندگان معروف ویولن از ایتالیا هستند. گاسپارو داسالو نخستین ویولن حقیقی را ساخت، اما معروف‌ترین ویولن‌ها در شهر کرمونا ساخته شدند. آندره آماتی و فرزندش نیکولا آماتی و شاگردش آنتونیو استرادیواری، بهترین ویولن‌های دنیا را تاکنون ساخته‌اند.

گیتار آکوستیک

 

گیتارآکوستیک (Acoustic guitar) گیتاری است که وسیله‌ای جز بدنه آن صدای سیم‌ها را تقویت نمی‌کند، صدای سیم‌ها تنها در بدنهٔ چوبی توخالی آن تقویت می‌شود و به گوش می‌رسد. این نوع از گیتار معمولاً شش سیم فلزی دارند که ضخامت آن‌ها از زیرترین سیم تا بم‌ترین سیم به‌طور معمول بین ۱۳ تا ۵۶ هزارم اینچ می‌باشد.

 

شکل ظاهری

بدنه از اتصال صفحه چوبی پشتی، صفحه چوبی جلویی، و دو قسمت چوبی انحنادار کناری ساخته می‌شود، که صفحهٔ بالایی معمولاً دارای سوراخ یا سوراخ‌های بزرگی است که به واسطه شکل و محل قرار گرفتنشان می‌توانند ویژگی‌های آکوستیکی خاصی به ساز بدهند.

جنس این نوع ساز، در انواع مرغوب از جنس لالهٔ آمریکایی یا چوب افرا است و دسته آن معمولاً دارای ۱۴ فرت تا لبه بدنه و ۲۰ فرت تا کاسهٔ صدا است. امروزه انواع پیکاپ (موسیقی) دار این ساز نیز که عمدتاً با نام گیتار الکترواکوستیک شناخته می‌شوند نیز تولید می‌شوند.

برخی از گیتارهای آکوستیک دوازده سیم دارند که شامل شش سیم دوتایی می‌باشد که معمولاً برای نواختن ریتم پایه از آن استفاده می‌شود و به جز برخی از شاخه‌های موسیقی راک و کانتری از این نوع گیتار استفاده نمی‌شود. صدای این گیتار بسیار جذاب و زیبا است و گویی به روی هزاران سیم زخمه نواخته می‌شود و طنین دل‌انگیزی ایجاد می‌کند.

 

تفاوت گیتار اکوستیک با گیتار کلاسیک

در ظاهر گیتار آکوستیک شبیه به گیتار کلاسیک است. اما سیمهای این گیتار فلزی است و کاسه صدای آن بزرگتر از گیتار کلاسیک می‌باشد. به همین دلیل صدای گیتار آکوستیک دارای یک زنگ خاص است و به دلیل همین طنین زنگدار بیشتر در آهنگ‌های بلوز، کانتری، فولک و راک به کار می‌رود.

علاوه بر این، این دو گیتار در برخی تکنیک‌های نوازندگی با هم تفاوت دارند. دسته گیتار آکوستیک نسبت به گیتار کلاسیک باریکتر است و سیم‌ها به یکدیگر نزدیک ترند؛ لذا تکنیکهایی مثل باره گرفتن روی این ساز راحت‌تر است و حتی بعضاً تکنیکهایی روی این ساز قابل اجرا است که با گیتار کلاسیک امکان‌پذیر نیستند. برای مثال بعضی از نوازندگان آکوستیک، از انگشت شست دست چپ خود برای گرفتن سیمهای بالاتر استفاده می‌کنند. البته اجرای صحیح و شفاف نتها با این ساز قدرت بیشتری لازم دارد. چرا که سیمهای این ساز فلزی هستند و حتی در سازهای با اکشن پایین، نسبتاً به نیروی بیشتری برای نواختن نت یا بند کردن (Bending تکنیکی است که در پی ان نوازنده به جای عوض کردن یک یا نیم فرت سیم را در پهنای دستهٔ گیتار می‌کشد) احتیاج دارند.

 

تفاوت گیتار آکوستیک با گیتار فلامنکو

گونهٔ اسپانیایی گیتار آکوستیک با عنوان گیتار فلامنکو شناخته می‌شود؛ که نامش را از سبک زیبای فلامنکو به ارث برده‌است. گیتار زمانی وارد موسیقی فلامنکو شد که اسپانیایی‌ها فلامنکو را با سازهای دیگری می‌نواختند. پس از آن گیتار به شدت بر این موسیقی تأثیر گذاشت و هم‌اکنون کاملاً به آن وابسته‌است.

 

درامز

درام کیت(به انگلیسی: Drum Kit) که درام سِت یا درام نیز خوانده می‌شود، مجموعه‌ای از طبل‌ها و دیگر سازهای کوبه‎‌ای (به طور معمول سنج) است که توسط یک نوازنده و با استفاده از دو چوبک طبل نواخته می‌شود و پدال‌هایی از طریق حرکت پا نواختن بیس درام (به انگلیسی: Bass Drum) و سنج های-هت را کنترل می‌کنند. یک درام ست ترکیبی از چندین طبل‌ (که به صورت کلاسیک به عنوان پوست‌صداها، از رده‌ی دو سیستم دسته‌بندی هورن‌بوستل-زاکس شناخته می‌شوند) و خودصداها (به صورت خاص سنج‌ها) است. با اینحال یک درام ست می‌تواند دارای اجزای دیگری همچون بلوک چوبی یا زنگوله (که در سطح 1 سیستم دسته‌بندی هورن‌بوستل-زاکس قرار دارد) باشد. با ورود به دهه‌ی نخست هزاره‌ی سوم میلادی، برخی از درام‌ست‌ها به سازهای الکترونیک (که در سطح 53 سیستم هورن‌بوستل-زاکس قرار دارد) مجهز شدند. همچنین در این دوران هر دو حالت درام‌ست‌های دوگانه (ترکیبی از سازهای آکوستیک و الکترونیک) و تماماً الکترونیک مورد استفاده‌ی آهنگسازان قرار می‌گرفت.

 

 

یک درام ست استاندارد (برای یک نوازنده‌ی راست دست)، طبق همان چینشی که در موسیقی‌های عامه‌پسند مورد استفاده قرار می‌گیرد، دارای اجزای زیر است:

یک طبل کوچک (به انگلیسی: Snare Drum) که برروی یک پایه و در میان زانوهای نوازنده قرار می‌گیرد و توسط چوبک طبل نواخته می‌شود.
یک طبل بزرگ (به انگلیسی: Bass Drum) که توسط یک پدال و با پای راست نواخته می‌شود.
یک یا چند تام-تام که توسط چوبک طبل یا فرچه‌ی مخصوص درام‌ست نواخته می‌شود. (اغلب درام ست دارای سه تام-تام است)
یک سنج های-هت (دو سنج که برروی یک پایه و روی همدیگر نصب شده اند)، که توسط چوبک نواخته شده و از طریق پدال مربوطه از هم باز و بسته می‌شود. حرکت باز و بسته نمودن های-هت نیز موجب ایجاد صدا می‌شود و در نواختن موسیقی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
یک یا چند سنج که برروی پایه‌های نصب شده‌اند و به وسیله‌ی چوبک نواخته می‌شوند.
تمام اجزای نامبرده به عنوان سازهای کوبه‌ای بدون تونالیته‌ی صوتی شناخته می‌شوند، که این امر به آهنگساز اجازه می‌دهد تا قطعات مربوط به درام را از طریق سیستم نت‌نویسی درام ثبت نماید. در حالیکه بسیار از سازها همچون گیتار و پیانو قابلیت نواختن ملودی و آکوردها را دارند، بسیاری از درام‌ست‌ها به خاطر تولید‌ اصوات فاقد زیروبمی از این امکان عاجزند. درام‌ست بخشی از ساختار ریتم آهنگ محسوب می‌شود و در بسیاری از سبک‌های موسیقایی از جمله راک، پاپ، بلوز و جَز مورد استفاده قرار گرفته است. دیگر سازهای استاندارد مورد استفاده در ساختار ریتم آهنگ‌ها شامل پیانو، گیتار الکتریک، گیتاربیس، و کیبورد می‌شود.

بسیار از نوازندگان درام، کیت مورد استفاده خود را از ترکیب استاندارد خارج کرده و با گسترش آن،طبل‌ها، سنج‌ها و قسمت‌های کوچک و بزرگ دیگری به آن اضافه می‌کنند. در برخی از سبک‌های موسیقی، استفاده از این الحاقیات لازم است. به عنوان مثال درامرهای راک و متال گاهی از بیس‌درام‌های دوتایی استفاده می‌کنند. برخی دیگر از نوازندگان نیز اجزای اصلی درام‌ست را حذف و ترکیبی به مراتب کوچک‌تر از حالت استاندارد به وجود می‌آورند.

 

تاریخچه

پیش از شکل‌گیری درام‌ست، طبل‌ها و سنج‌ها در ترکیب موسیقی نظامی و ارکسترال به صورت جداگانه توسط پرکاشنیست‌های مختلف نواخته می‌شد. در دهه‌ی 1840 میلادی، نوازندگان پرکاشن شروع به آزمون و خطا در استفاده از پدال به منظور نواختن بیش از یک ساز در آن واحد نمودند. اما این ابزار تا حدود 75 سال پس از اولین استفاده به تولید انبوه نرسید. در دهه‌ی 1860 نوازندگان شروع به ترکیب طبل‌های مختلف در قالب یک درام‌ست نمودند.

دابل-درامینگ (به انگلیسی: Double Drumming) به گونه‌ای ساخت و پرداخت شده بود که نوازنده را قادر به نواختن طبل با چوبک، و سنج‌ها با کوبش پا می‌نمود. با این رویکرد، طبل بزرگ معمولاً بر ضرب‌های 1 و 3 (در ضربآهنگ 4/4) نواخته می‌شد. با اینکه این سبک از اجرای سازهای کوبه‌ای در ابتدا برای رژه‌های نظامی طراحی شده بود، رویکرد ساده‌ی آن موجب تولد موسیقی رگتایم گردید.

 

نوازندگی درام

 

جریان اصلی
نوازندگی درام‌ست، چه به عنوان بخشی از ساختار ریتمیک یه آهنگ و چه در قالب یک تکنوازی دارای دو بخش اصلی است:

جریان اصلی که حس‌وحال یک اثر را از لحاظ ریتمیک تعیین می‌کند و چارچوبی برای شکل‌گیری ساختارهای ریتمیک مختلف در یک اثر ایجاد می‌کند.
پاساژ درام و دیگر تزئینات موسیقائی که موجب ایجاد تنوع و افزودن حس تازگی به ریتم پرکاشن می‌گردد.

درام فیل
یک درام فیل (به انگلیسی: Drum Fill) خروجی از یک ساختار ریتمیک تکراری در یک آهنگ است. درام فیل به منظور "پرکردن" فاصله‌ی میان انتهای یک بخش از آهنگ تا بخش بعدی است. درام فیل‌ها از نمونه‌هایی کوتاه و ساده متشکل از چند ضرب تام-تام یا طبل کوچک، تا ریتم‌هایی متمایز برروی سنج های-هت متنوع هستند. درام فیل‌های در برخی موارد به تکنوازی‌هایی کوتاه از درام‌ست تبدیل می‌شوند. گذر از تأثیر درام‌فیل در افزودن زینت و تنوع به قطعات موسیقی، این جملات موسیقائی نقش بسزایی را در آماده‌سازی شنونده برای تغییرات قابل ملاحظه در ساختار موسیقی ایفا می‌کند. نوعی از درام فیل (به انگلیسی معروف به Vocal Cue) جمله‌ای کوتاه است که پیش از شروع صدای خواننده اجرا می‌شود. همچنین درام فیل پایانی با نواختن سنج کرَش برروی اولین ضرب، اغلب به ترجیع بند یا بخش جدید آهنگ منتهی به می‌شود.

 

 

یک درام ست به طور تخمینی به 4 دسته‌ی اصلی از اجزای تشکیل دهنده قابل تقسیم است:

شکستنی‌ها (به انگلیسی: Breakables): چوبک، سنج‌ها، طبل کوچک، صندلی درامر و گاهی پدال طبل بزرگ

پوسته‌ (به انگلیسی: Shells) : طبل بزرگ، تام-تام

الحاقیات (به انگلیسی: Extensions) : زنگوله‌، تمبورین، چیمز (به انگلیسی Chimes) و هر ساز کوبه‌ای دیگری که شامل ست استاندارد نیست.

سخت افزارها : پایه‌ها و پدال‌های مورد استفاده

طبل‌کوچک (به انگلیسی: Snare Drum) و سنج‌ها هسته‌ی "شکستنی‌ها" در درام‌ست محسوب می‌شوند. از این رو :

لحن و آهنگ طبل کوچک و سنج در میان نوازنده‌های مختلف با یکدیگر بسیار متفاوت است. اغلب نوازندگان درام با گزیده‌نگری در این رابطه سبک موسیقایی و جنس صدای خاص خود را ایجاد می‌کنند.
طبل کوچک در اکثر موارد با دیگر اجزای درام‌ست همخونی ندارد. به عنوان مثال در یک درام‌ست که تمام اجزای آن از یک جنس هستند، طبل کوچک از جنس چوب یا فلز انتخاب می‌شود.
درامرها اغلب زمان زیادی را صرف استفاده از طبل کوچک و سنج‌ها در نوازندگی خود می‌کنند.

 

گیتار الکتریک

 

گیتار الکتریک یا گیتار برقی نوعی گیتار است که صدای آن به‌وسیله تقویت‌کننده‌ای الکتریکی تشدید یا تغییر می‌یابد. استفاده این ساز در موسیقی از دهه ۱۹۳۰ آغاز شد.

گیتار الکتریک در سبک‌های مختلفی از جمله راک، متال، بلوز، پاپ، جاز و هیپ هاپ استفاده می‌شود؛ اما در سبک راک، متال و بلوز به عنوان ساز اصلی مورد استفاده قرار می‌گیرد. گیتار الکترونیک معمولاً در موسیقی راک و متال استفاده می‌شود.

 

پیشینه

ایده پیدایش گیتارهای الکتریکی از آنجا آغاز شد که در همنوازی‌ها صدای گیتار آکوستیک در بین صدای سازهای دیگر مانند بیس و درامز گم بود و به وضوح شنیده نمی‌شد. در نتیجه در صدد آن برآمدند تا صدای گیتار را تقویت کنند که بهترین راه برای این کار استفاده از علم الکترونیک بود.

در حدود دهه ۳۰ میلادی گیتارهای الکتریکی وارد موسیقی شدند. این اتفاق پدید آورندهٔ انقلابی در صدا و تکنولوژی بود که تا امروز نیز ادامه دارد. با پیدایش راک اند رول در دهه ۵۰ میلادی، گیتارهای الکتریکی به سرعت در موسیقی جا باز کردند و به یکی از فراگیرترین سازهای تاریخ مبدل شدند. معمولاً در گروه‌های راک دو نوازنده گیتار الکتریک وجود دارد که یک نفر ملودی‌ها را می‌نوازد (با گیتار لید) و دیگری ریتم‌ها را (با گیتار ریتم).

 

طرز کار

ارتعاشات وارده بر سیم‌های گیتار توسط قطعه‌ای به نام پیکاپ به سیگنال‌های الکتریکی تبدیل می‌شود. در واقع پیکاپ همانند یک میکروفون عمل می‌کند، با این تفاوت که چون یک سیستم مغناطیسی است فقط ارتعاشات سیم فلزی گیتار را دریافت کرده و آن‌ها را به صورت سیگنال صوتی درمی‌آورد و از طریق پیکاپ سلکتور می‌توان پیکاپ مورد نظر را انتخاب کرد. سپس سیگنال‌ها از طریق یک سیم به تقویت‌کننده فرستاده می‌شوند و در آخر صدای تقویت‌شده توسط یک یا چند بلندگو پخش می‌شود. در ابتدا گیتارهای الکتریکی تنها یک پیکاپ داشتند، اما امروزه با دو تا پنج پیکاپ نیز ساخته می‌شوند.

 

از نظر بدنه این ساز را از نظر بدنه می‌توان به دو دسته کلی تقسیم کرد: بدنه توپر و بدنه توخالی. گیتارهای بدنه توخالی مورد استفاده نوازندگان جاز قرار می‌گیرد، در صورتی که بدنه توپر عموماً در موسیقی راک و متال کاربرد دارد.

 

از نظر تعداد سیم‌ها معمولاً گیتارهای الکتریکی شش سیم دارند. بعضی نیز دارای ۱۲ سیم می‌باشند که هرجفت با یک نت کوک می‌شود، منتهی با اکتاوهای متفاوت، این گیتارها اکثراً در موسیقی فولک کاربرد دارند. گیتارهای ۷ و ۸ سیمی نیز وجود داردند که البته غیرمعمول هستند.

گیتار

 

گیتار نوعی ساز زهی است که با پیک یا انگشت نواخته می‌شود و از این جهت که سیم‌های آن در اثر ارتعاش تولید صدا می‌کنند، به سازهای گروه کوردوفون (به فرانسوی: Cordophones) یا زه‌صدا تعلق دارد. این نوع گیتار شش سیم دارد و این ساز علاوه بر داشتن قدمت تاریخی قابل توجه (چه از لحاظ ساختار آن و چه از لحاظ تکنیک‌های نوازندگی) توانسته‌است هم‌گام با تحولات موسیقی غرب پیشرفت چشمگیری داشته باشد؛ که در نتیجه گونه‌های متفاوتی از آن به وجود آمده و هم‌اکنون جایگاه ویژه‌ای در موسیقی جهان دارد.

 

 

سیر تاریخی

واژه guitar در زبان انگلیسی، gitarre در آلمانی و guietare در فرانسوی همگی مشتق شده از واژه guitiarra در زبان اسپانیایی هستند که آن خود از واژه قیثاره در زبان عربی اندلسی مشتق شده‌است. این واژه نیز خود مشتق شده از واژه لاتین cithara است که نسبت آن به واژه κιθάρα kithara در یونانی باستان می‌رسد. این واژه یونانی به صورت مستقیم یا غیرمستقیم از واژه پارسی کهن سیه‌تار (سه‌تار) آمده‌است.

روایت‌های متفاوتی در مورد تاریخچه گیتار وجود دارد؛ عده‌ای بر این عقیده‌اند که گیتار از ایران سرچشمه گرفته‌است و عده‌ای نیز بر این نظرند که آن از سیتارای یونانی-آشوری (Greek Assyrian Cithara) که به وسیله رومی‌ها به اسپانیا آورده شده گرفته شده‌است. گیتار نتیجه تحول لوت در اروپا است. لوت نیز خود تحول یافته عود (به عربی العود = چوب) و بربط است. گفته می‌شود زریاب نامی عود را به اندلس آورد و از آن پس این ساز در اسپانیا و دیگر مناطق آسیا رایج شد.

در زمان حکومت اسلام در اسپانیا، این ساز توسط زریاب دارابگردی و چند تن از شاگردانش به اندلس برده شد. در آن زمان به گیتار، کیتارا یا قیتارا می‌گفتند و نام کنونی آن برگرفته از همین نام است. در واقع وجود پسوند تار در نام گیتار می‌تواند موید این باشد که گیتارسازی ایرانی است.

زریاب در ابتدا در اسپانیا شروع به آموزش گیتار کرد و مدرسه موسیقی خود را در زمان عباسیان در آندلس بنا کرد.

جد بزرگ تمام سازهایی که ما به عنوان کوردوفون از آن‌ها یاد کردیم یک کمان موسیقی است که تنها یک سیم ساده به دو سر آن متصل بوده‌است که با کشیدن و رها کردن سیم صدایی در کمان ایجاد می‌شده و این صدا به وسیله یک تقویت‌کننده صوت که به آن متصل بوده تقویت می‌شده‌است. ازآنجاکه این سیم تنها یک صدای ساده ایجاد می‌کرده برای داشتن چندین صدا ابتدا یک سیم دیگر و سپس چندین سیم به اندازه‌های کوتاه‌تر به کمان بسته شده و از این طریق چندین صدا تولید گردیده است. ازدیاد این سیم‌ها و افزوده شدن یک جعبه تشدید صوت منجر به اختراع چنگ کمانی (Harp Arquee) گردید. سپس‌سازی متشکل از مجموعه‌ای از سیم‌ها به نام لیر ظهور کرد که در آن سیم‌هایی به طول مساوی کار گذاشته شده بود. یونانی‌ها دو نوع لیر داشتند، یکی به نام لیرا و دیگری به نام کیتارا؛ کیتارا به وسیله رومی‌ها تغییرشکل یافت؛ نام گیتار نیز از همین کلمه گرفته شده‌است. بعدها رومی‌ها برای نخستین بار سازهایی چون سیتارا، پاندورا Pandora و فیدیکولا Fidicula را نواختند و از این راه آلات کوردوفون در تمام اروپا رواج یافت؛ در واقع نخستین گیتارهای واقعی در آغاز دوره رنسانس به ظهور رسید؛ این گیتارها به دلیل داشتن بدنه‌ای باریک و شکلی مدور متمایز بودند. به تدریج در قرن‌های چهارده و پانزده پسوندهای موریسکا و لاتینا حذف شد و در سراسر اروپا آلات موسیقی خانواده گیتار با اسم‌هایی از قبیل: گیتارا، گیترنه، گیترن (Giteren)(سازی سیمی مفتولی و منسوخ شده شبیه به گیتار که به زبان فرانسوی گیترنه و به زبان اسپانیایی گیتارا گفته می‌شد) و شیتارا معین شدند. در همان زمان گروه زیادی از سازهای خانواده کوردوفون، با اسم‌هایی از قبیل: ویهوئلا (Vihuela) در اسپانیا و ویولا (Viola) در ایتالیا خوانده می‌شدند، که بعضی از این سازها با آرشه (de arco)، بعضی با مضراب (de penola) و بعضی دیگر هم با انگشت (de mano) نواخته می‌شدند. بعدها از ویهوئلای انگشتی (Vihuela de mano) نوعی گیتار به وجود می‌آید. درطی قرن‌های چهارده و پانزده در شکل گیتار و ویهوئلای انگشتی تغییرات قابل توجه‌ای به وجود می‌آید، به تدریج در پهلوهای آن‌ها فرورفتگی ایجاد می‌شود و در قرن شانزده هر دو ساز آشکارا شبیه گیتار می‌شوند. در قرن شانزده این دو ساز در اسپانیا بسیار رایج بودند و نوازندگی با انگشت به حدی عمومیت پیدا کرد که پسوند انگشت (de mano) در این کشور به کلی از اسم این سازها حذف شد. از آن پس گیتار بدنه‌ای بزرگ‌تر .

 

اجزای گیتار

 

همان‌طور که در عکس ملاحظه می‌کنید، گونه‌های مختلف گیتار ممکن است شامل اجزای متفاوتی باشند، یا شکل اجزاء یا جنس آن‌ها با هم فرق داشته باشند. اما نهایتاً اجزای موجود در همهٔ انواع گیتارها همین‌ها هستند.

1. سردسته
2. خرک
3. هد (برای کوک کردن ساز)
4. فرت (Fret)
5. Truss Rod (پیچی که برای تنظیم انحنای دسته به کار می‌رود)
6. دسته
7. پاشنه (اتصال بدنه با دسته)
8. بدنه
9. پیکاپ‌ها (pickups)
10. قسمت‌های مربوط به مدار الکتریکی (تنظیمات ولوم و تن صدا)
11. خرک پایینی (Bridge)
12. صفحه پیک گارد (گاهی برای مخفی کردن مدارها و گاهی صرفاً برای جلوگیری از خش‌دار شدن رنگ بدنه در اثر برخورد پیک به مرور زمان)
13. صفحهٔ پشتی
14. صفحهٔ جلویی
15. قسمت‌های جانبی
16. دریچه خروج صدا (معمولاً دارای تزییناتی به نام rosset)
17. سیم‌ها
18. saddle (تنظیم‌کننده ارتفاع هر سیم)
19. فرت بورد (چوبی که فرت‌ها روی آن کوبیده شده‌اند)

گیتار بیس

 

برای علاقه مندان به یادگیری گیتار، آشنایی با انواع گیتار امری بسیار مهم است، زیرا برای انتخاب گیتار مناسب باید با گیتارهای مختلف آشنایی کامل داشته باشید.

گیتار نوعی ساز زهی است که با پیک یا انگشت نواخته می‌ شود و از این جهت که سیم ‌های آن در اثر ارتعاش تولید صدا میکنند، به سازهای گروه کوردوفون تعلق دارد.

این ساز علاوه بر داشتن قدمت تاریخی قابل توجه، توانسته‌ است هم ‌گام با تحولات موسیقی غرب پیشرفت چشمگیری داشته باشد؛ که در نتیجه گونه ‌های متفاوتی از آن بوجود آمده و هم اکنون جایگاه ویژه ‌ای در موسیقی جهان دارد.

 

از انواع گیتار میتوان به:

گیتار آکوستیک که خود دارای دو نوع گیتار کلاسیک و گیتار فلامنکو است و گیتار الکتریک که خود دارای سه نوع گیتار الکتریک استاندارد، گیتار نیمه آکوستیک و گیتار بیس می باشد اشاره نمود.

که در این مقاله قصد داریم تا گیتار الکتریک و گیتار بیس را به همراه ویژگی آنها برایتان شرح دهیم تا متوجه تفاوت آن ها شوید. با ما همراه باشید.

 

گیتار بیس و گیتار الکتریک چه تفاوتی با هم دارند؟

همه ی آنچه که نیاز است درباره ی گیتار بیس بدانید:

گیتار بیس (Bass Guitar) نوعی ساز زهی است که صدایش به ‌وسیلهٔ یک تقویت‌ کنندهٔ الکتریکی (آمپلی‌فایِر) تقویت می‌شود. گیتار بیس سازی است عامه پسند و دارای طرفداران خاص خود را دارد.

این ساز برای تولید صداهایی با فرکانس و تُنِ پایین استفاده می ‌شود، از نظر ظاهری بسیار شبیه به گیتار الکتریک است، با این تفاوت که بدنهٔ بزرگ ‌تری دارد، دسته و میزان ‌بندی ‌اش بلندتر است، و معمولاً دارای چهار سیم (و گاهی پنج یا شش) است که از نظر تُن، یک اُکتاو پایین ‌تر از گیتار الکتریک، در محدودهٔ بیس کوک می ‌شود. گیتار بیس، هم می‌ تواند دارای پرده ‌بندی باشد و هم نباشد، اما در اکثر موسیقی‌ های عامه ‌پسند، بیس ‌های پرده ‌بندی ‌شده رایج‌ اند.

شاید برای خیلی ها سوال باشد که کدام تلفظ درست است؟ بیس یا باس. دیکته صحیح برای این ساز bass، به معنی صداهایی با فرکانس پایین می باشد…

و اما base به معنی پایه و اساس است که هیچ ربطی به نام این ساز ندارد و اما تلفظ bass در زبان انگلیسی بیس beis  است.

گیتارها در حالت عادی ۶ سیم دارند. در حالی که گیتار بیس تنها ۴ سیم دارد و صداهای بسیار بم و عمیق ایجاد می ‌کند. این گیتارها سنگین و بلند هستند و مانند سایر گیتارهای الکتریک برای اجرا نیاز به آمپلی فایر دارند.

گیتارهای بیس برای اجرای نت‌ های یکتا و همراهی با یک گیتار اصلی طراحی شده ‌اند. بسیاری از گیتاریست ‌ها در زندگی کاری خود گیتار بیس را امتحان می ‌کنند. هرچند بهتر است کار خود را با گیتار بیس آغاز نکنید. برای یادگیری مناسب گیتار، بهتر است روش آکورد گرفتن را نیز یاد بگیرید. و برای این کار بهتر است اول گیتارهای عادی را یاد بگیرید و سپس به سراغ بیس بروید.

 

تاریخچه گیتار بیس:

در دههٔ ۱۹۳۰ پاول توتمارک Paul Tutmarc))، موزیسین و مخترع معروف (اهل سیاتل، واشینگتن)، اولین گیتار الکتریک بیس را به ‌صورت مدرن، از یک ساز پرده ‌بندی ‌شده که برای نگه داشتن در دست و نواخته شدن به ‌صورت افقی طراحی شده‌ بود ساخت.

در دههٔ ۱۹۵۰ لئو فندر به کمک همکارش، جورج فولرتن George Fullerton، اولین گیتار بیس توپُر الکتریکی را تولید کرد. گیتار فندر پرسیژن Fender Precision Bass او در سال ۱۹۵۱ معرفی شد و به یک مدل استاندارد صنعتی تبدیل شد.

پرسیژن بیس یا P-bass از یک تخته ‌سنگ نتراشیدهٔ ساده که به مدل تلکستر Telecaster  با پیکاپ تک‌ سیم ‌پیچ شبیه بود به گیتاری با بدنهٔ منحنی و لبه‌ های تخت تبدیل شد که موجب راحتی نوازنده میشد. همچنین یک پیکاپ چهار قطبی (تک ‌سیم ‌پیچ) نیز روی آن سوار بود. پیکاپ چند تکه در سال ۱۹۵۷ معرفی شد.

(از حدود سال ۱۹۵۰ به بعد در موسیقی های راک و پاپ گیتار بیس به صورت وسیعی جایگزین کنترباس شد و تولید صداهایی با تن پایین را بر عهده گرفت. همچنین گیتار بیس به صورت تکی، در موسیقی های جاز، لاتین و فانک استفاده میشود.)